Het leek jarenlang een uitgemaakte zaak. Vitamines, en dan vooral diegenen die veel antioxidanten bevatten, zijn erg gezond omdat ze ons lichaam behoeden voor ziektes. Zweedse onderzoekers hebben echter ontdekt dat de inname van vitaminepreparaten bij sommige mensen net het omgekeerde effect heeft, namelijk dat de kankers er door verergeren.
Jarenlang werd gedacht dat de vrije radicalen in ons lichaam bestreden moesten worden. Vrije radicalen zijn hoogreactieve moleculen die veel schade aanrichten. Ze beschadigen ons DNA en kunnen zo kanker veroorzaken. Een goede manier om de vrije radicalen tegen te gaan, is de inname van vitamines als A, C of E. Die werken namelijk als antioxidanten, ze schakelen de vrije radicalen uit, zo luidde het vele decennia. De stelling werd gretig overgenomen door de vitaminepreparatenindustrie en marketeers en vond algemeen ingang.
Maar sommige wetenschappers vermoedden al een tijdje dat er iets niet helemaal klopte. Zo bleek bijvoorbeeld tijdens een Fins onderzoek in 1996 dat zware rokers die vitamine A- en E-pillen slikten net meer longkanker ontwikkelden. En ook andere onderzoeken toonden aan dat antioxidanten (en dan met name N-acetylcysteine (NAC) en vitamine E) niet altijd goed werk leverden.
Onderzoekers van de universiteit van Gothenburg in Zweden besloten die tegenstelling van nabij te onderzoeken. Ze lokten eerst longkanker uit bij muizen en gaven de muizen daarna NAC. NAC wordt vaak voorgeschreven bij mensen met chronische longproblemen om hun slijmen op te lossen. De muizen bleken sneller tumoren te ontwikkelen en dubbel zo snel te sterven. Testen met vitamine E gaven hetzelfde resultaat, net als testen met menselijke longkankercellen.
De Zweedse onderzoekers denken nu dat de antioxidanten een gen dat in alarmsituaties ingeschakeld wordt, uitzetten. Dat gen, p53, treedt in werking als er te veel vrije radicalen zijn. Doordat de antioxidanten de vrije radicalen wegfilteren, komt ook p53 niet in gang, waardoor de reeds ontwikkelde kankercellen hun gang kunnen gaan.
Voor alle duidelijkheid, het onderzoek zegt niets over het effect van vrije oxidanten op het ontstaan van kanker, wel over het effect op reeds bestaande kankers. Maar aangezien niemand met zekerheid weet of er in zijn of haar lichaam kankercellen sluimeren, is enige voorzichtigheid met antioxidanten aangewezen, zo stellen de Zweedse onderzoekers. Het resultaat van het onderzoek is te lezen in het medische tijdschrift Science Translational Medicine.
